Komercyjny transport osobowy w Polsce składa się z kilku podstawowych segmentów:
Transport drogowy
Infrastruktura Drogowa w Polsce w XX wieku była względnie rozbudowywana. W okresie międzywojennym wyrównywane były różnice pomiędzy poszczególnymi zaborami. Następowało łączenie sieci dróg. W Polsce Ludowej sieć komunikacyjna były rozbudowywana w sposób „socjalistyczny”. Drogi były słabej jakości, a ich sieć nie była zoptymalizowana. Pamiętać należy, że jedyna autostrada pomiędzy Katowicami i Wrocławiem była zbudowana w czasach Trzeciej Rzeszy. Warto zauważyć, że wiadukty nad nią to prace dyplomowe niemieckich inżynierów. Są one różne.
Za czasów PRL wybudowano Trasę Czynu Żołnierskiego inaczej „Gierkówkę” z Piotrkowa do Warszawy, choć plan był ambitniejszy. Trasa miała prowadzić do Katowic, ale do dziś nie została wybudowana. Niezależnie od miernej jakości trasa była dość komfortowa i szybka, do tego stopnia, że przejęła część ruchu Kraków – Warszawa. Z krótkiej trasy przez Radom. Ta intensyfikacja wzrosła w szczególności w momencie, gdy Katowice i Kraków zostały połączone autostradą.
Na początku XXI wieku początkowo niewiele się działo. Za rządów PIS liczba przygotowywanych wybudowanych km dróg była wręcz żałosna, po czym rozpoczął się dynamiczny rozwój sieci dróg szybkiego ruchu. Spadł czas przejazdu pomiędzy dużymi miastami przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa. Siec dróg ekspresowych jest cały czas rozbudowywana, choć zapowiedzi rządu wskazują na przenoszenie nacisku na rozwój kolei. Niewątpliwie wpływa to stymulująco na przewozy pasażerskie: busy, autokary, samochody prywatne.
Transport drogowy biletowy
Rozwój sieci dróg, Suboptymalna kolej, w połączeniu z prywatnym biznesem i względnie niższa „bariera wejścia” stymulowały rozwój transportu drogowego.
PKS z czasów Polski Ludowej utracił monopol. Dołączyli prywatni przewoźnicy, choćby Polski Bus, którego flota realizuje wiele połączeń międzymiastowych. Działa również wielu mniejszych operatorów prywatnych. Pomogła im w tym niewydolność kolei. Często obsługują połączenia na lokalnych trasach, dowożąc ludzi do aglomeracji, gdzie pracują, na przykład: połączenia autokarowe na trasie Siedlce-Warszawa. Busy z Krakowa do Zakopanego są wręcz kultowe. Na odcinku tym trasa pociągiem ciągnęła się w nieskończoność. Niski próg wejścia spowodował, że kursują dziesiątki busów lub małych autokarów przewożących klientów pomiędzy dworcami kolejowymi w Zakopanem i Krakowie.
Konkurencja na tym rynku jest dość duża i powoduje „presję cenową”. W konsekwencji wpływa to na jakość pojazdów i komfortu podróży, ale cóż. Polacy tak lubią. Transport lotniczy, czy kolejowy nie stanowi istotnego zagrożenia.
Autokarowe przewozy pasażerskie dają możliwość bezpośredniego połączenia z uniknięciem przesiadek. Dla większych grup przewozy autokarowe są efektywniejsze niż samochody osobowe lub busy i dlatego też godne uwagi. Bariera wejścia choć wyższa niż w przypadku busów jest jednak dużo niższa niż w przypadku kolei czy lotnictwa. Dlatego też funkcjonuje na nim wiele firm świadczących usługi wynajmu autokarów. Na rynku działa kilku dużych przewoźników zarządzających flotami kilkudziesięciopojazdowymi, oraz wielu mniejszych, którzy działają w niszach rynkowych. Stan techniczy, oraz półka z której są pojazdy jest różna, Segment wynajmu autokarów luksusowych to głównie Warszawa i duże miasta. Na drugim końcu są autokary obsługujące przewozy do fabryk, które podlegają nieustannej presji cenowej. Ciekawym zagadnieniem jest sezonowość. W lecie, mobilność pasażerów jest większa i czasem ciężko o dobry autokar. Poza sezonem, można wynająć luksusowy autokar klasy premium za standardową cenę. Po prostu rynek i konkurencja. Sam wynająłem niebrandowany autokar w Warszawie w top travel
Transport kolejowy
Przewozy kolejowe opierają się o infrastrukturę pamiętającą jeszcze XIX wiek. W XX wieku, za czasów Drugiej Rzeczpospolitej i Polski Ludowej, była ona modernizowana i rozbudowywana. Cały czas, widać jednak jeszcze, pozostałości z czasów rozbiorów. Sieć kolejowa na zachodzie Polski jest gęstsza, a w Polsce wschodniej jej gęstość jest znacznie mniejsza. 30 lat temu, co nie jest długim okresem w infrastrukturze kolejowej, były odcinki niezelektryfikowane. Linia kolejowa Warszawa – Białystok – Sokółka (miasto blisko granicy z ZSRR) była elektryfikowana w latach 70-tych (odcinek Warszawa – Małkinia) i 80-siątych (odcinki Małkinia – Białystok i Sokółka przy granicy z ZSRR obecnie Białoruś). W Małkini i Białymstoku lokomotywy elektryczne były zmieniane na spalinowozy, a nierzadko nawet na parowozy. Widok lokomotyw na parę w Białymstoku był normalnością. W Polsce wschodniej występował problem z rozstawem szyn. Za naszą wschodnią granicą szyny miały większy rozstaw, co wymagało wymiany wózków w wagonach przy przekraczaniu granicy. Ten etap jest już za nami.
W Polsce międzywojennej rozwój infrastruktury kolejowej miały wysoki priorytet. Powstała linia kolejowa łącząca Gdynię z jej nowo budowanym portem z konurbacją śląską, tzw magistrala węglowa. Można się domyślić, że w Polsce Ludowej odcinek ten miał także priorytetowe znaczenie, nie tylko w transporcie towarów, ale i w przewozach pasażerskich. Z końca XX wieku wiemy, że połączenie kolejowe Katowice – Warszawa było jednym z szybszych.
Warto nadmienić kolej w latach trzydziestych dwudziestego wieku i choćby połączenie Łódź – Warszawa. Przejazd „Luxtorpedą” (tak nazywano nowoczesne pociągi spalinowe) zajmował 1:30. Dzisiaj trasa zajmuje często ponad 2 godziny. Trasa Radom – Warszawa pokonywana była planowo w 1:15.
Okres po zmianie 1989 nie sprzyjał modernizacji tych kolei. Wymagał on istotnych nakładów i wiązał się ze zmianami właścicielskimi i organizacyjnymi. Jego nieefektywność wpływała, w dobie gospodarki rynkowej, na wzrost zainteresowania transportem drogowym i lotniczym.
Transport lotniczy
W czasach Polski Ludowej był relatywnie drogi, przy ograniczonej sieci połączeń krajowych. Wycieczka szkolna z Warszawy do Wrocławia ze zwiedzaniem „Panoramy Racławickiej” samolotem stanowiła dla wielu atrakcję. Sieć lotniczych relacji biznesowych pomiędzy miastami w różnych częściach Polski jest cały czas mocno ograniczona. Mało biznesmenów z Przemyśla robi interesy z firmami ze Koszalina, co utrudnia stworzenie sieci regularnych połączeń. W ostatnich 15-tu latach rosło zainteresowanie połączeniami pomiędzy głównymi miastami: Warszawa, Gdańsk, Wrocław, Kraków. Wynikało to z niewydolności kolei i niezadowalającego stanu dróg. Są czynniki, które mogą działać na rozwój transportu lotniczego pozytywnie. Na jego korzyść wpływa ogólnoświatowy trend do obniżania cen oraz wchodzenie na rynek nowych przewoźników. Na to nakłada się wzrost mobilności naszego społeczeństwa. Polacy wyjeżdżają na wakacje zagraniczne. Linie lotnicze i organizatorzy wakacji, są zainteresowani tym, aby mieszkańcy z Lublina polecieli na Kubę samolotem wylatującym z Warszawy. Aby to zrobić trzeba im umożliwić dotarcie do Warszawy. Ta trasa zajmuje często kilka, albo z noclegiem w Warszawie kilkanaście godzin. Czy to jest możliwe?
Przewozy samochodami osobowymi (taxi, przewóz osób, Uber)
Taxi, przewóz osób, czy Uber to już inne zagadnienie. To dynamiczny segment rynku ze względu na niższą barierę wejścia i przedsiębiorczość Polaków.